سێگۆشەی بەرمۆدا (سێگۆشەی شەیتان)..!

ئاینی ئیسلام‌و سێگۆشەی بەرمۆدا

ئێمەی مرۆڤ، ئەگەر كەمێك بیر لە دەوروبەری خۆمان‌و زەوی‌و ئاسمانەكان بكەینەوە، دەیان نهێنی شاراوە لە ژیانی خۆمان دەبینین‌و بۆمان دەردەكەوێت كە لەگەڵ دروستبوونی گۆی زەوی چەندین‌و چەندین شوێن‌و جێی شاراوە لەگەلیدا دروست بووەو بووەتە هۆی سەرسورهێنانی ئێمەی مرۆڤ‌و زۆرینەی زۆریان تائێستا هیچ كەسێك نییە لەسەر زەمین شاراوەكانی بزانێت.

یەكێك لە پر مەترسیدارترین شوێن لە دونیادا، (سێگۆشەی بەرمۆدا)یە كە بە

(سێگۆشەی شەیتان) یاخود (سێگۆشەی مەرگ) ناسراوە، ئەم سێگۆشەیە ئەوەندە مەترسیدارە كە تەنها لە سەدەی 20ـمدا بەپێی ئامارە رەسمیەكان زیاد لە هەزار  كەس لەوێ بێسەروشوێن بوون‌و كەس نازانێت چییان بەسەر هاتووەو تائێستاش كەس ناتوانێت نزیكی ئەو شوێنە بكەوێت، بۆیە لایەنە پەیوەندیدارەكان ناچار كران یاسایەكی نێودەوڵەتی دەربكەن بۆ  ئەوەی هەموو گەشتێكی دەریایی‌و ئاسمانی  قەدەغە بكرێت لە هەردوو ناوچەی (سێگۆشەی بەرمۆدا) و (سێگۆشەی ئەژدیها) كە ئەویش شوێنێكی دەیەكەی هاوشێوەی (سێگۆشەی بەرمۆدا)یە لە نزیك دەریایەكی وڵاتی (یابان).

 (سێگۆشەی بەرمۆدا) سێگۆشەیەكە چاڵێكی تێدابێت بەقوڵی (30 بۆ 100) پێ‌و لەدوری چەندین كیلۆمەترەوە هەموو شتێك بێسەروشوێن بكات‌و تەنانەت كەس نەتوانیت بەسەر ئاسمانەكەیشیدا بفرێت..! ئەبێت چ هێزیك لە خۆبگریت...!

دۆزینەوە

سەرەڕای ئەوەی (سێگۆشەی بەرمۆدا) لەگەڵ دروست بوونی گۆوی زەوی بوونی هەیە، بەڵام دۆزینەوەی ئەم سێگۆشەیە بۆ یەكەمجارو بەشێوەیەكی رەسمی دانی پێدا نرا، لە ساڵی 1950 كە لەلایەن نوسەرێكەوە  لە گۆڤاری (ئەسوشیتد پریس) باس لەو سێگۆشە دەكرا كە چەندین‌و (كەشتی، فرۆكە، ژێر دەریا) ی بێسەرو شوێن كردووە، ئەمە جگەلەوەی پێش سەدان ساڵ چەندین ئەفسانە هەیە دەربارەی ئەم سێگۆشەیەو بەپێی راپۆرتەكان پێش 500 ساڵ لەمەوبەر بە (سێگۆشەی شەیتان) ناسراو بووە.

بەرمۆدا  چییەو لە كوێیە

ئەگەر لە نەخشەكاندا بۆ ئەم شوێنە بگەڕێت، بێ چارە هیچ وێنەیەكی ئەو شوێنەت دەستناكەوێت‌و جگەلە سێگۆشەیەكی تۆخی رەنگ ئاوی نەبێت، بەرمۆدا دەكەوێتە (بەشی خۆرئاوای ئۆقیانوسی ئەتلەس) بە تەنیشت كەناری ولایەتی فلۆریدا لە ولایەتی نەتەوەیەكگرتووەكانی ئەمریكا، لەبەر ئەوەی ناونراوە  (سێگۆشەی بەرمۆدا) لە سێگۆشەیەك پێكدێـت كە هەر لایەكی نزیكەی هەزارو 500 كیلۆمەتر دەبێت‌و سەرجەم ئەو شوێنە  نزیكە 1،140،000 كم‌و لە 300 دورگە پێك دێت، بەڵام تەنها 30 لەو دورگانە خەڵكی تێدا دەژیت‌و ئەو 30 دورگەیە شوێنێكی گونجاوی خۆشە بۆ گەشتیاران‌و ئەو كۆمەڵە دورگەیە بە ناوی (بەرمۆدا) ناسراوە.

زانایان چی لە بارەی بەرمۆداوە دەڵێن

لەپاش چەندین ساڵ چاودێری‌و پشكنینی چواردەوری (سێگۆشەی بەرمۆدا)، زانایان چەندین زانیارییان لەسەر ئەم سێگۆشەیە بڵاوكردووەتەوە.

یەكێك لە زاناكان دەڵیت: سێگۆشەی بەرمۆدا خاڵی ناوەراستی زەوییەو بۆیە هەموو هێزێكی زەوی‌و وزەی راكێشەر لەوێوە دەستپێدەكات، هەندێكی تر دەڵێن: جێگای هەندێك لە بونەوەری سەرسورهێنەرەو كەس زانیاری لەسەر ئەو بونەوەرە نییە لەبەر ئەوەی كەس ناتوانێت لەنزیكەوە بچێتە ئەو شوێنە.

هەندێك لە گرنگترین ئەو زانیاریانەی كە كۆمەڵكیك زاناو توێژەر ئاشكرایانكردووە:

1-    لەبەر ئەوەی سێگۆشەی بەرمۆدا شوێنێكی مەترسیدارەو كەس ناتوانێت لێنزیك بێتەوە، زانای بواری (ئۆقیانوسەكان) بەناوی (د. مییر فیرلاج) توانی لە رێگای (شەپۆلی سۆنار) ـەوە، 2 هەرەمی  زەبەڵاح لە قوڵایی 2000 مەترەوە بدۆزیتەوەو دوای چەندین توێژنەوە لەسەر ئەو دوو هەرەمە توانرا بزانرێت ئەو دوو هەرەمە لە (كریستاڵ) دروستكراوەو قەبارەكەی 3 ئەوەندەی هەرەمی خوفۆی میسر دەبێت.

2-    سێگۆشەی بەرمۆدا، باشترین شوێنە بۆ دانانی هێلكەی (مار) هەر بۆیە چەندین جۆری مار هەیە لە ئەوروپاو ئەمریكا كۆچدەكەن بۆ ئەم سێگۆشەیەو تا بگاتە دەریای (سارجاسو) بۆئەوەی هێلكەكانی لەوێ دابنێت، دواتر مارە گەورەكان (دەتۆپن) و مارە تازە لە دایكبووەكانی نێو هیلكەكە دووبارە خۆكارانە دەگەڕێنەوە شوێنی دایكیان‌و بەشەرتێك هەرگیز سەردانی ئەو شوێنەیان نەكردووە پێشتر.

3-    سێگۆشەی بەرمۆدا، بەپێچەوانەی ئەوەی كە ئیمە بیری لێدەكەینەوە، ناوچەیەكی  ئارامەو دوورە لە زریان‌و شەپۆلی ئاوی، بەڵام كەشتیوانە رزگاربووەكان بەهۆی ترس‌و تۆقاندنێكی زۆرەوە ناویان ناوە (گۆڕستانی ئەتلەنتی).

4-    چەندین كەشتی داخلی سێگۆشەی بەرمۆدا بووەو هیچ لە سەرنشینەكانی نەماون‌و كەس نەیزانیوە چییان بەسەر هاتووە، بەڵام گرنگترینیان كەشتی (روزالی) كە تایبەت بوو بە وڵاتی فەڕەنسا كاتێك بینرایەوە لە كەناری نزیك سێگۆشەی بەرمۆدا، هەموو كەلوپەلی سەرنشینەكان هیچ شتێكی بەسەر نەهاتبوو، هەر وەك ئەوە وابوو كە سەرنشینەكانی چەند كاتژمێریك دەبیت بە جێیان هێڵابێت‌و تەنها كەنارییەكی لە برسا توپیوی تێدا بوو.

ئاینی ئیسلام‌و سێگۆشەی بەرمۆدا

ئاینی پیرۆزی ئیسلام لە رێگای قورئان‌و وتەكانی پێغەمبەر (د.خ) زۆریك لە نهێنێكانی ئاشكراكردووەو كە چەندینیان لە ئەمڕۆدا لەدوای توێژینەوەیەكی زۆر لە لایەن زانایانەوە بۆمان دەردەكەوێت لە قورئان‌و وتەكانی پێغەمبەرەوە پێشتر باسكراوە.

جا سێكۆشەی بەرمۆداش یەكێكە لەو نهێنانەی كە لەلایەن ئینسانەكانەوە نەزانراوە جگەلە چەند زانیارییەكی كەم نەبێت، بەڵام لە ئایینی پیرۆزی ئیسلام بەتەواوەتی باسی لێكراوە.

 (جابر) ی كوڕی عەبدوڵڵا، دەڵێت: پێغەمبەر (د.خ) وتی: "عەرشی ئبلیس لەسەر دەریایە بەردەوام پۆلێك دەنیرێت بۆ ئەوەی خەڵكی توشی فیتنە بكەن، بەرێزترینەكانیان ئەوانن كە زۆرترین فیتنە لە نێوان ئینسانەكاندا بڵاودەكەنەوە".

ئبلیس كاتی خۆی لە بەهەشت (مار) ی بەكارهێنا بۆ خەڵەتاندنی (ئادەم‌و حەوا)، ئێستایش بەڵگەی بەردەوامبوونی پەیوەندی نێوان مارو شەیتان لە وتەیەكی  پێغەمبەر (د.خ) بوونی هەیە.

باوكی سەعید، دەڵێت: پێغەمبەر (د.خ) بە كوری صائدی وت:چی دەبینیت، وتی: عەرشێك لەسەر دەریا دەبینم‌و لە دەوروبەری مار هەیە، پێغەمبەر (د.خ) وتی: راستت وت ئەوە عەرشی ئبلیسە.

پێشتریش باسمان كرد كە زانایان ئەوەیان دەرخستووە كە (مار)ێكی زۆر لە ئەوروپاو ئەمریكا لەرێی دەریاوە ئەچن بۆ سێگۆشەی بەرمۆدا.

پێغەمبەر (د.خ) لە چەندین وتەی خۆی دووپاتی بوونی مملەكەتی شەیتان‌و جنۆكە دەكات لەسەر دەریا كە بە سەرۆكایەتی (ئبلیس) بەرێوە دەبرێت، بەڵام بەهیچ شێوەیەك ناو و شونی ئەو دەریایەیی نەوتووە.

لێرەدا پرسیارێك دروست دەبێت، ئایە بۆ  پێغەمبەر (د.خ) شوێنی ئەو دەریایەیی بۆ ئێمە باس نەكردوە؟

لەوەیە لەبەر یەكێك لەم هۆكارانە بێت:

•    لەراستیدا لەوەیە مەملەكەتی (ئبلیس) لە شوێنێكی نەزانراوبێت.

•    یاخود، جیهانی جنۆكە جیهانێكی نەبینراوەو پێغەمبەر (د.خ) نەیویستووە خەڵك خۆی بەشتێكەوە سەرقاڵ بكات‌و لە كۆتاییدا هیچ سودێكی بۆیان نەبێت یان توشی كێشەیان بكات.

هەروەها لە سەرچاوە ئیسلامیەكاندا باس لەوەدەكرێت كە (ئبلیس) مەملەكەتەكەی بۆیە لەسەر دەریا دروستكردووە، چونكە  (خوا) ی گەورە پێشتر (عەرش) ی خۆی لەسەر دەریا بووە پێش دروستكردنی (زەوی‌و ئاسمانەكان).

ئبلیس بۆ عەرشەكەی لەسەر دەریا دروستكردووە

ئەم بابەتە پێویستە لەسەرەتاوە بۆتان باس بكەم، خوای گەورە (سومیا) ی باوكی جنۆكەی پێش ئادەم-ی باوكی مرۆڤ بە 2000 ساڵ دروستكردوە، خوای گەورە بە (سومیا) ی وت: داواكاریت چییە؟ سومیا وتی: "داوای ئەوە دەكەم كە ببینین‌و نەبینرێن، لە سەر زەوی شاراوە بین، هەمیشە بە گەنجی بمێنینەوە، خوای گەورە داواكەی (سومیا) ی باوكی جنۆكەی جێبەجێكردو لەسەر زەوی نشتەجێبوون، بەمشیوەیە جنۆكە یەكەم بەندەی خوابوون لەسەر زەوی. (سەرچاوە وتەكانی ابن عباس)

لەپاش ئەوە بەشێك لە جنۆكەكان لە جێی پرستن‌و شوكرانەی خوای گەورە بكەن، ئاشوب‌و خوێن رشتنیان لە نێوان خۆیاندا بڵاوكردەوەو خوای گەورە ئەمری بە (فریشتەكان) كرد لەسەر پەلاماردانی بڵاوكەرانی ئاشوبی‌و خوێنرشتن.

فریشتەكان فەرمانی خوایان جێبەجێكردو زۆربەی ئەو جنۆكانەیان دەستگیركردو تەنها بەشێكی زۆر كەم نەبێت لە دورگەكان یاخود لە بەرزی چیاكان خۆیان حەشاردابوو.

یەكێك لە بەندكراوەكانی جنۆكە (ئبلیس) بوو، ئەوكاتە (ئبلیس) بچوك بوو،   فریشتەكان لەگەڵ خۆیاندا بردیان بۆ ئاسمان. (سەرچاوە تەفسری ابن مسعود).

ئبلیس گەورە بوو بەندایەتی‌و دڵپاكی خۆی بۆ خوای گەورە دوپاتكردەوەو خوای گەورە پلەیەكی بەرزی بە ئبلیس بەخشی ئەوی بە دەسەڵاتداری ئاسمانی دونیا.

لەپاش ئەوە خوای گەورە باوكی مرۆڤ (ئادەم) ی دروستكردو ئەو چیرۆكە گەورەیە روویدا كە هەمومان ئەیزانین‌و ئبلیس سوجدەی بۆ ئادەم نەبردو، وتی: "من لەو باشترم، من لە ئاگر دروست كرام‌و ئەو لە قوڕ".

دواتر ئبلیس لە بەهەشت دەركراو  بە هاوكاری (مار)ێك كە ئەیتوانی بە ئاسانی برواتە ناو بەهەشت‌و لێی دەربچێت بەبێ ئەوەی فریشتەكان رێگری بكەن، ئبلیس یش خۆی لە ناخی ئەو مارە شاردەوە تاكو توانی دووبارە بچێتەوە ناو بەهەشت‌و،  ئەم حیكمەیە كەس نایزانیت جگەلە خوای گەورە نەبێت، ئبلیس  ئادەم‌و حەوای خەڵەتاندو لە داری (زەقوم)یان خوارد كە پێشتر خوای گەورە ئاگاداریانی كردبوو كە  بەروبومی ئەو دارە نەخۆن. (سەرچاوە تەفسیری ابن الكپیر).

ئەم كارەیان بووە هۆی تورەكردنی خوای گەورە لە خۆیان‌و ئبلیس‌و ئادەم‌و حەوای لە بەهەشت دەرهێنا بۆ زەوی‌و پێش ئەوە ئبلیس داوای لە خوای گەورە كرد كە تەمەنی درێژ بكات تا كۆتایی دونیاو خوای گەورەیش بەو داوایە رازی بوو، لێرە لەسەر زەوی ركابەری نێوان ئبلیس‌و ئادەم دەستی پێكرد بۆ لە لاقدانی نەوەكانی ئادەم‌و بردنیان بەرەو (دۆزەخ).

ئەوكاتە زەوی بیابانێكی وشك بوو و لەپاش تۆبەكردنی ئادەم‌و حەوا خوای گەورە ئادەمی فێركرد‌و چەندین میوەی بۆ نارد تا وەكو لەسەر زەوی بیانچێنێت بەم شێوەیە ئادەم‌و حەوا ژیانێكی ئاساییان دەبردە سەر بەبێ ئەوەی ئبلیس هیچ كارێكیان لێبكات، چونكە پێشتر بە قسەی ئبلیس لەبەهەشت دەركراون.

ئبلیس ئاگری دژیایەتی ئادەم ی گەورەتر دەبوو، بەڵام بێ چارە، چونكە دژایەتێكەی ئاشكرا بووە بۆ ئادەم‌و ناتوانێـت دووبارە رووبەروی ئادەم بێتەوە، ئەوەش لەبیر نەكەن كە ئبلیس كەسێكی لاوازە لەسەر ئەو بەندانەی كە بەدڵ خوای گەورە دەپەرستن، ئبلیس ناچار بوو چەكی (وەسوەسە) بەكاربێنێت، بەڵام بەرانبەر ئادەم نا، بەڵكو بەرانبەر كورێگی ئادەم بە ناوی (قابیل)، قابیل دەیەویست زەواج لەگەل خوشكە جوتەكەی بكات‌و كە خوای گەورە دەیەویست لەگەڵ (هابیل)ی برای زەواج بكات، ئبلیس لێرەدا وەسوەسەی خستە نێو گیانی (قابیل)ـەوەو، (هابیل)ی برای كوشت‌و،  وابزانم زۆربەمان ئەم چیرۆكەمان بەناوبانگەمان بیستووە.

پاش ماوەیەك (ئادەم‌و حەوا) كۆچیدواییان كرد، ئبلیس وایدەزانی ئیتر كاتی رووبەرووبوونەوەی ئاشكرا هاتووە لەگەڵ مرۆڤداو جەنگێك دژیان رێكبخات، لەبەر ئەوەی وایدەزانی  مرۆڤەكان لاوازن‌و ناتوانن دەژی بوەستنەوە، لێرەدا كەسێكی مەزنی مرۆڤایەتی‌و خاوەنی یەكەم جەیشی مرۆڤ پەیدا دەبیت بە ناوی (مهلاییل).

 (مهلاییل) كێیە: (مهلاییل كوڕی قینن كوڕی ئنوش كوڕی شیت كوڕی ئادەم)ـە سەلامی خوایان لێبێت‌و دەوترێت مەلیكی هەر حەوت هەرێمەكە بوو، ئەم حەوت هەرێمەیش دابەشكەرێكی كۆنی ئینسانە كە هەموو زەوی ئێستای خۆمان دابەشكردوە بەسەر حەوت هەرێمداو (مهلاییل) مەلیكی بووەو دەوترێت مهلاییل یەكەم كەس بووە داری بڕیوە.

مهلاییل هەستا بە دروستكردنی دوو شاری قەڵایی كە ئەوانە (شاری بابل‌و شاری السوس) ـە، بۆئەوەی مرۆڤەكانی تێدا بپارێزیت لەسەر ئەو هەڕەشەیی لەسەریاندایە،  دواتریش مهلاییل جەیشی خۆی دامەزراندو بەم شێوەیەش جەیشی مهلاییل دەبێتە یەكەم جەیشی سەر زەوی بۆ پاراستنی گیانی مرۆڤەكان، لەپاشاندا شەڕێكی زۆر گەورەو بەهێز لە نێوان مرۆڤ‌و جنۆكەدا دروست بوو و لە كۆتاییدا مرۆڤ توانی لە جنۆكەكان بباتەوەو ئبلیس بە سەرشۆرییەوە رایكرد. (سەرچاوە كتێبی البدایە والنهایە لابن كپیر).

لەپاش دۆراندنی ئبلیس‌و ئەوانەی لەگەڵی بوون، ئبلیس بەدوای شوێنێكی ئارامدا دەگەڕا بۆ پاراستنی خۆی‌و ئەوانەی كە لەگەڵین، چونكە (مهلاییل) و جەیشەكەی براوە بوون‌و زەوی بووەتە موڵكی ئەوان، بۆیە ئبلیس  ناچار بوو شوێنێك دور لە مرۆڤ هەڵبژێرێت ئەویش هەردوو سێگۆشەی "(بەرمۆداو  سێگۆشەی ئەژدیها(تنین)" دروست بكات.

كەواتا شەیتان تەنها لە (سێگۆشەی بەرمۆدا) دا نییە، بەڵكو بۆمان دەركەوت سێگۆشەیەكی دیكەیش هەیە كە دەكەوێتە نزیك وڵاتی (یابان) ـەوەو پێی دەوترێت (سێگۆشەی ئەژدیها)، (مپلپ التنین).

•    لە كۆتاییدا ئەوەماوەتەوە بیڵین، سێگۆشەی بەرمۆداو سێگۆشەی ئەژدیها، دوو شوێنی زۆر مەترسیدارن‌و بەپێی یاسا نێودەوڵەتێكان گەشتی دەریایی‌و‌و ئاسمانی لەو دوو ناوچەیە قەدەغەیەو بەهیچ شێوەیەك نابێت كەس لێیان نزێك بێتەوە.

هیوادارم بابەتەكەتان بەدڵبێت‌و توانیبێتم سود بە ئێوەی ئازیز بگەیەنم.

نوسینی: محەمەد ئەحمەد

mahmnet@gmail.com

‌PUKmedia